Язык / Language:
English
Azerbaijani
How a Mother Saved Her Unborn Daughters
Parvana Rahimova
Baku, Azerbaijan, July 2020
Baku, Azerbaijan, July 2020
tags: Queer/crip, Activism, Disability, Art, Azerbaijan
"During my pregnancy they were nice to me. As soon as the sex of my first child was known, my dark days began. My mother-in-law angrily told the doctor, "Take a good look and check again. Maybe it's a boy ...” So she took me to another gynecologist because she wasn’t sure if the first doctor’s test was correct. The second doctor also confirmed it was a girl and then my mother-in-law went into a rage."
It is difficult for Gulnara (not her real name) to describe as her voice trembles as she speaks. She and her two daughters have been living alone in a small dilapidated accommodation for four years.
After her graduation from high school, Gulnara’s aunt used to visit her mother frequently. Gulnara says that her mother sacrificed me to her sister (Gulnara’s aunt) and their traditional customs. On her mother's compulsion Gulnara married her aunt's son but she did not know what was waiting for her.
It is difficult for Gulnara (not her real name) to describe as her voice trembles as she speaks. She and her two daughters have been living alone in a small dilapidated accommodation for four years.
After her graduation from high school, Gulnara’s aunt used to visit her mother frequently. Gulnara says that her mother sacrificed me to her sister (Gulnara’s aunt) and their traditional customs. On her mother's compulsion Gulnara married her aunt's son but she did not know what was waiting for her.
According to gynecologist Rashad Sultan, parents usually console each other about having a female child. This makes him very upset. He says "Sometimes in the first pregnancy couples or their parents ask me what is the gender of the fetus? If it is a boy, they are extremely happy but if it's a girl they just say “may she be healthy”. It is very interesting that when it’s a boy the reaction is more exciting and this applies to modern educated families as well. The expression "be healthy" is perceived as a consolation for having a daughter instead of a son. If the fetus is still a female in the second pregnancy, they may not even bother to wish her to “be healthy”.
"What I swallowed was poison," says Gulnara, who did not even hide the fact that her relationship with her husband turned cold when he came to know it was going to be a daughter. She speaks frankly when she talks about her husband with tears in her eyes. She did not forget his resentment. "When he found out he was going to have a daughter, he turned his back on me at night and slept. He did not speak to me for days. I asked him what’s her fault and he replied saying he simply does not want a daughter."
According to Gulnara, although her mother-in-law was well educated, she did not want a girl child in the family. She compared Gulnara with her daughter and asked if she can give birth to three sons, why can’t she?
After Gulnara's first daughter was born, she had to put up with verbal abuses and grim behavior for a while. She says she had to put up with the abuses because of her daughter.
"Many times I just wanted to leave my in-laws home but my mother kept saying "Have patience. What will the people say if you leave your husband? It will be a matter of shame in the society! ”
Just to please her, Gulnara named her daughter after her mother-in-law. Their relationship had improved for a while until she learned that she would be a mother for the second time. “During my second pregnancy, when my mother-in-law found out it was a girl again, she became furious. She said to the doctor, "Oh no! My daughter in law has a female fetus again! Why do we need a second girl?” Then she demanded an abortion.
"What I swallowed was poison," says Gulnara, who did not even hide the fact that her relationship with her husband turned cold when he came to know it was going to be a daughter. She speaks frankly when she talks about her husband with tears in her eyes. She did not forget his resentment. "When he found out he was going to have a daughter, he turned his back on me at night and slept. He did not speak to me for days. I asked him what’s her fault and he replied saying he simply does not want a daughter."
According to Gulnara, although her mother-in-law was well educated, she did not want a girl child in the family. She compared Gulnara with her daughter and asked if she can give birth to three sons, why can’t she?
After Gulnara's first daughter was born, she had to put up with verbal abuses and grim behavior for a while. She says she had to put up with the abuses because of her daughter.
"Many times I just wanted to leave my in-laws home but my mother kept saying "Have patience. What will the people say if you leave your husband? It will be a matter of shame in the society! ”
Just to please her, Gulnara named her daughter after her mother-in-law. Their relationship had improved for a while until she learned that she would be a mother for the second time. “During my second pregnancy, when my mother-in-law found out it was a girl again, she became furious. She said to the doctor, "Oh no! My daughter in law has a female fetus again! Why do we need a second girl?” Then she demanded an abortion.
The in-laws also supported the husband's decision to have the baby aborted and said "If we don’t have a boy, then our bloodline will not continue. We have to have a boy!”
Gulnara, who did not agree to an abortion, was faced with the choice of "either to abort the baby or be forced to get a divorce." Gulnara chose to divorce and live alone with her two daughters.
She hugs her daughters and says: “How can anyone discriminate between a boy and a girl? I could never do that.”
Since then, no relatives or family members have visited Gulnara because she is divorced. Divorce is a stigma in this conservative society although Azerbaijan is governed by liberal laws.
‘’When a woman wants to protest and divorce, the families can't accept it. Parents and relatives sometimes force young girls to get married but divorce is a more serious process than marriage. People in Azerbaijani culture take the issue of divorce more seriously than marriage," said social worker Sanubar Heydarova.
The father did not call or come to see his daughters even once in the last four years. There is a bitter smile on Gulnara’s face. “Why would he come? ... He was the one who filed for divorce because I gave birth to the girls. Either I had to kill my unborn daughter or I had to choose divorce. If I had an abortion, he would not divorce me. It is true that I suffer as a woman and I'm not happy but I am happy as a mother. My conscience is also clear. I have healthy daughters like beautiful flowers.”
Azerbaijani gender experts note that attitudes towards women have always been different. Having a girl in the family is normally not welcomed. They must have sons first.
Gender activist Nisa Hajiyeva believes that there are certain stereotypes in society and we will continue to see them. She says “Women have always been degraded in Azerbaijani society. According to these stereotypes, women are less capable and less knowledgeable and need constant monitoring. This mentality is very common towards girls in a family. ”
According to the UN Population Fund in Azerbaijan, Azerbaijan is in the forefront of gender imbalances after China. Thus Azerbaijan is a "leader" in the Caucasus, leaving behind Armenia and Georgia with high rates of early marriages and selective abortions. As per the State Statistics Committee of Azerbaijan, in 2017 there were 114 males for every 100 females in Azerbaijan. In 2018 there were 118 males for every 100 females. Looking at the gender difference in the population in 2018 there were 46.8% women and 53.2% men in Azerbaijan. Also, the number of abortions in 2017 was 37,618 while in 2018 this figure slightly decreased to 36,141.
2017 was the year with the highest number of abortions among girls aged 15 - 19 (with the total abortion count at 1605). Let me note that the official statistics include abortions that were performed in medical institutions.
Gulnara's biggest dream is to educate her daughters. She plays games with them every day and often takes them for walks in the park so that they do not feel the absence of their father. Gulnara, who is a qualified teacher but is unable to take up a job because of her children. She adds that she sometimes reads psychology books for hours to better understand the psychology of fatherless children, and listens to psychologist’s speeches on Youtube.
Gulnara, who has been raising her daughters alone for years, has repeatedly appealed to the relevant authorities for social assistance. She says that the representatives, who visited her, set her monthly allowance at only 50 Manats (or 29 US dollars). With the alimony of 300 Manats and social assistance Gulnara only gets a total of about $ 200 a month.
She says he would be happy to find a good job so she can raise her daughters well.
Gulnara, who did not agree to an abortion, was faced with the choice of "either to abort the baby or be forced to get a divorce." Gulnara chose to divorce and live alone with her two daughters.
She hugs her daughters and says: “How can anyone discriminate between a boy and a girl? I could never do that.”
Since then, no relatives or family members have visited Gulnara because she is divorced. Divorce is a stigma in this conservative society although Azerbaijan is governed by liberal laws.
‘’When a woman wants to protest and divorce, the families can't accept it. Parents and relatives sometimes force young girls to get married but divorce is a more serious process than marriage. People in Azerbaijani culture take the issue of divorce more seriously than marriage," said social worker Sanubar Heydarova.
The father did not call or come to see his daughters even once in the last four years. There is a bitter smile on Gulnara’s face. “Why would he come? ... He was the one who filed for divorce because I gave birth to the girls. Either I had to kill my unborn daughter or I had to choose divorce. If I had an abortion, he would not divorce me. It is true that I suffer as a woman and I'm not happy but I am happy as a mother. My conscience is also clear. I have healthy daughters like beautiful flowers.”
Azerbaijani gender experts note that attitudes towards women have always been different. Having a girl in the family is normally not welcomed. They must have sons first.
Gender activist Nisa Hajiyeva believes that there are certain stereotypes in society and we will continue to see them. She says “Women have always been degraded in Azerbaijani society. According to these stereotypes, women are less capable and less knowledgeable and need constant monitoring. This mentality is very common towards girls in a family. ”
According to the UN Population Fund in Azerbaijan, Azerbaijan is in the forefront of gender imbalances after China. Thus Azerbaijan is a "leader" in the Caucasus, leaving behind Armenia and Georgia with high rates of early marriages and selective abortions. As per the State Statistics Committee of Azerbaijan, in 2017 there were 114 males for every 100 females in Azerbaijan. In 2018 there were 118 males for every 100 females. Looking at the gender difference in the population in 2018 there were 46.8% women and 53.2% men in Azerbaijan. Also, the number of abortions in 2017 was 37,618 while in 2018 this figure slightly decreased to 36,141.
2017 was the year with the highest number of abortions among girls aged 15 - 19 (with the total abortion count at 1605). Let me note that the official statistics include abortions that were performed in medical institutions.
Gulnara's biggest dream is to educate her daughters. She plays games with them every day and often takes them for walks in the park so that they do not feel the absence of their father. Gulnara, who is a qualified teacher but is unable to take up a job because of her children. She adds that she sometimes reads psychology books for hours to better understand the psychology of fatherless children, and listens to psychologist’s speeches on Youtube.
Gulnara, who has been raising her daughters alone for years, has repeatedly appealed to the relevant authorities for social assistance. She says that the representatives, who visited her, set her monthly allowance at only 50 Manats (or 29 US dollars). With the alimony of 300 Manats and social assistance Gulnara only gets a total of about $ 200 a month.
She says he would be happy to find a good job so she can raise her daughters well.
Təkbaşına qadın və ana olmaq
Azərbaycandan sənədli hekayələr.
Mətn, şəkillər: Pərvanə Rəhimova
Mətn, şəkillər: Pərvanə Rəhimova
tags: Queer/crip, Activism, Disability, Art, Azerbaijan
“Hamiləydim ilk vaxtlar hər şey yaxşıydı. Lap əldən ayaqdan gedirdilər. Elə ki, birinci uşağımın cinsi bilindi qara günlərim başladı. Qaynanam hirsli-hirsli həkimə dedi, bəs yaxşı bax, bir də yoxla. Bəlkə oğlandır... Qaynanam evdə söz-söhbət salırdı ki, niyə qız doğursan. Başqa ginekoloqa apardı məni. Dedi bəlkə yaxşı təyin etməyiblər. Ancaq nəticənin dəyişmədiyini görən qaynanam dəliyə döndü “
Danışdıqca səsi titrəyən Gülnarə Əliyeva (şərti ad) üçün yaşadıqlarını anlatmaq çətindir.
O iki qızı ilə birlikdə dörd ildir bir otaqlı uçuq-sökük bir otaqlı yataqxanada tək yaşayır. Ali məktəbi bitirdikdən sonra xalası, yəni anasının bacısı Gülnarəyə görə dəfələrlə onların evlərinə gəlib. Deyir, anam məni bacısına, el adətlərinə qurban verdi. Nəhayət, Gülnarə anasının məsləhətiylə xalası oğluna ərə gedib. Ancaq doğma bildiyi ailədə onu nələr gözlədiyini ağlına da gətirməyib.
Danışdıqca səsi titrəyən Gülnarə Əliyeva (şərti ad) üçün yaşadıqlarını anlatmaq çətindir.
O iki qızı ilə birlikdə dörd ildir bir otaqlı uçuq-sökük bir otaqlı yataqxanada tək yaşayır. Ali məktəbi bitirdikdən sonra xalası, yəni anasının bacısı Gülnarəyə görə dəfələrlə onların evlərinə gəlib. Deyir, anam məni bacısına, el adətlərinə qurban verdi. Nəhayət, Gülnarə anasının məsləhətiylə xalası oğluna ərə gedib. Ancaq doğma bildiyi ailədə onu nələr gözlədiyini ağlına da gətirməyib.
Ginekoloq Rəşad Sultana görə qız övladına münasibətdə valideynlər adətən bir-birinə təskinlik verirlər. Bu da onu çox incidir:
“Təcrübəmdə tez - tez rastlaşıram . Bəzən birinci hamiləlikdə soruşurlar , doktor, uşağın cinsiyyəti nədir? Əgər oğlandırsa, çox sevinirlər. Qızdırsa, deyirlər, təki sağlam olsun. Çox maraqlıdır ki, oğlan olacağını biləndə bu sözü işlətmirlər. Hələ mən müasir ailələrdən bəhs edirəm. Sağlam olsun ifadəsini daha çox təskinlik kimi, qız övladına sahib olmaq əskikliyi olaraq qəbul edirlər. Əgər ikinci hamiləlikdə dölün cinsi yenə qızdırsa, onda heç “sağlam olsun” da demirlər”
“Yediyim içdiyim zəhər olurdu” deyən Gülnarə hətta ərinin qız uşağı doğacağını biləndə onunla münasibətlərində soyuqluq yarandığını da gizlətmədi. Ərindən danışarkən qəddini düzəldir. İncikliyini unutmayıb. Kədərli gözlərində yaş parıldayır.
“Qızımız olacağını biləndən sonra gecələr kürəyini mənə tərəf çevirib yatırdı. Günlərlə məni dinirmədi. Dedim günahım nədir? Qayıtdı ki, bəs istəmirəm qızım olsun.”
Gülnarənin sözlərinə görə qaynanası ali təhsilli olsa da qız övladına yaxşı baxmırdı:
“Baldızımı nümunə gətirirdi. Deyirdi niyə qızımın üç oğlu var, sənin heç bir oğlan doğmursan.“
Gülnarənin qızı doğulandan sonra bir müddət atmacalı sözlərə, qaşqabaqlı davranışa dözməli olub. Deyir, qızıma görə dözməli olurdum. “Axı evdən necə gedəydim. Neçə dəfə getmək istədim, ancaq anam dedi, döz, bala, camaat nə deyər? Ayıbdı!”
Gülnarə qaynananı yumşaltmaq üçün qızına qaynanasının adını qoyub. Hətta münasibətləri nisbətən düzəlibmiş. İkinci dəfə ana olacağını öyrənənə qədər beləcə davam edib. “İkinci hamiləliyimdə qaynanam biləndə ki, yenə qızdır, “dəliyə döndü”. Elə həkimin yanındaca dedi “yox... bir qızı var, ikinci nəyimizə gərək? Abort etdir.“
Qaynana və ərin abort qərarına qaynata da dəstək olub: ” Nəslimiz oğlan uşağı ilə davam etməyəcəksə , onda biz soysuz qalarıq. Oğlan doğsun “
“Təcrübəmdə tez - tez rastlaşıram . Bəzən birinci hamiləlikdə soruşurlar , doktor, uşağın cinsiyyəti nədir? Əgər oğlandırsa, çox sevinirlər. Qızdırsa, deyirlər, təki sağlam olsun. Çox maraqlıdır ki, oğlan olacağını biləndə bu sözü işlətmirlər. Hələ mən müasir ailələrdən bəhs edirəm. Sağlam olsun ifadəsini daha çox təskinlik kimi, qız övladına sahib olmaq əskikliyi olaraq qəbul edirlər. Əgər ikinci hamiləlikdə dölün cinsi yenə qızdırsa, onda heç “sağlam olsun” da demirlər”
“Yediyim içdiyim zəhər olurdu” deyən Gülnarə hətta ərinin qız uşağı doğacağını biləndə onunla münasibətlərində soyuqluq yarandığını da gizlətmədi. Ərindən danışarkən qəddini düzəldir. İncikliyini unutmayıb. Kədərli gözlərində yaş parıldayır.
“Qızımız olacağını biləndən sonra gecələr kürəyini mənə tərəf çevirib yatırdı. Günlərlə məni dinirmədi. Dedim günahım nədir? Qayıtdı ki, bəs istəmirəm qızım olsun.”
Gülnarənin sözlərinə görə qaynanası ali təhsilli olsa da qız övladına yaxşı baxmırdı:
“Baldızımı nümunə gətirirdi. Deyirdi niyə qızımın üç oğlu var, sənin heç bir oğlan doğmursan.“
Gülnarənin qızı doğulandan sonra bir müddət atmacalı sözlərə, qaşqabaqlı davranışa dözməli olub. Deyir, qızıma görə dözməli olurdum. “Axı evdən necə gedəydim. Neçə dəfə getmək istədim, ancaq anam dedi, döz, bala, camaat nə deyər? Ayıbdı!”
Gülnarə qaynananı yumşaltmaq üçün qızına qaynanasının adını qoyub. Hətta münasibətləri nisbətən düzəlibmiş. İkinci dəfə ana olacağını öyrənənə qədər beləcə davam edib. “İkinci hamiləliyimdə qaynanam biləndə ki, yenə qızdır, “dəliyə döndü”. Elə həkimin yanındaca dedi “yox... bir qızı var, ikinci nəyimizə gərək? Abort etdir.“
Qaynana və ərin abort qərarına qaynata da dəstək olub: ” Nəslimiz oğlan uşağı ilə davam etməyəcəksə , onda biz soysuz qalarıq. Oğlan doğsun “
Aborta razılaşmayan Gülnarənin qarşısına hələ doğulmayan uşağı “ya abort etdir, ya da səni boşayırıq” seçimi qoyulub. Gülnarə boşanmağı və qızlarını qoruyaraq onlarla birgə tək yaşamağı seçib.
Qızlarını qucaqlayaraq : “Adam balasına oğlan, qızdır deyə necə fərq qoya bilər? Qıya bilmədim vallah...” dedi. O vaxtdan Gülnarəni heç bir qohumu və ailəsi ziyarət etmir. Çünki o boşanıb . Boşanmaq bir damğa kimi konservativ cəmiyyətində stiqmadır. Baxmayaraq ki ölkə liberal qanunlarla idarə edilir.
“Bir qadın etiraz etmək və boşanmaq istədikdə, yaşlı insanlar demək olar ki, qəbul edə bilmirlər. Valideynlər və qohumlar bəzən gənc qızları evlənməyə məcbur edirlər. Ancaq boşanma evliliyindən daha ciddi bir prosesdir. İnsanlar Azərbaycan mədəniyyətində evlənməkdən daha çox boşanma məsələsinə daha ciddi yanaşırlar "deyə, sosioloq Sənubar Heydərova qeyd edir.
Üç ildə bir dəfə də olsun qızlarını görməyə gəlməyən ata heç zəng də etməyib. Səidənin dodaqlarında acı gülümsəmə sezilir:
“ Niyə gəlsin axı... Qız doğduğuma görə məhkəməyə boşanma ərizəsi verən o olub. Ya qızımın qatili olmalıydım, ya da boşanmağı seçməliydim. Əgər abort etdirsəydim, boşamazdılar. Düzdü, qadın kimi əziyyət çəkirəm, xoşbəxt deyiləm. Amma ana kimi xoşbəxtəm. Vicdanım da rahatdır. Gül kimi qızlarım var: sağlam, ağılllı...”
Azərbaycanlı gender ekspertləri qeyd edir ki, mentalitetdə qadına qarşı münasibət həmişə fərqli olub. O ikinci dərəcəli cins olaraq namusa xələl gətirə biləcək varlıq , “duz yükü” kimi göstərilib.
Gender fəalı Nisə Hacıyeva belə hesab edir ki, cəmiyyətdə müəyyən stereotiplər var və hələ də bunları müşahidə edirik : “Azərbaycan cəmiyyətində qadın cinsi həmişə aşağılanıb. Bu stereotiplərə görə qadınlar daha az bacarıqlı və daha az biliklidirlər. Onlara daima nəzarət etmək lazımdır. Bu yanaşma qız uşaqlarına münasibətdə özünü daha çox göstərir”
Məhz bu stereotiplərə görə Qafqazda Azərbaycan erkən nikahlar və selektiv abort hallarının yüksək olması ilə Ermənistan və Gürcüstanı geridə qoyaraq “liderdir”. BMT-nin Əhali Fondunun Azərbaycan Nümayəndliyinin məumatında qeyd edilib ki, Azərbaycan gender disbalansında Çindən sonra ön planda durur .
Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə 2017- ci ildə Azərbaycanda hər 100 qız uşağına 114 oğlan düşürdüsə , 2018- ci ildə hər 100 qıza 118 oğlan düşməsi müşahidə edilib. Yaxud 2018- ci ildə əhalinin cins və yaş üzrə bölgüsünə nəzər salaq: qadınlarda 46. 8, kişilərdə isə 53.2 faiz təşkil edib.
Həmçinin 2017-ci ildə abort etdirənlərin sayı 37618 olubsa , 2018 ci ildə bu rəqəm bir qədər yenib 36141 olub. 2017- ci il 15-19 yaşlı qızlar arasında abortların ən çox qeydə alındığı il olub. Belə ki, həmin il 15-19 yaşlı 1605 qız abort etdirib. Qeyd edim ki, rəsmi statistikalara tibb müəsisələrində icra edilən abortlar daxildir.
Gülnarənin ən böyük arzusu qızlarına təhsil verməkdir. Onlarla hər gün müxtəlif oyunlar oynayıb taz-tez parka gəzməyə aparır ki, atalarının yoxluğunu hiss etməsinlər. İxtisasca müəllimə olan Gülnarə atasız uşaqların psixologiyasını yaxşı anlamaq üçün bəzən saatlarla psixoloji kitablar oxuduğunu, Youtube portalı vasitəsilə psixoloqların söhbətlərini dinlədiyini də əlavə edir.
Beş ildir qızlarını tək böyüdən Gülnarə dəfələrlə ünvanlı sosial yardıma görə müvafiq orqanlara müraciət edib. Deyir, evinə gələn nümayəndələr cəmi 50 manata yaxın pul təyin ediblər. İndi Gülnarə aylıq cəmi 200 dollar pulla dolanır. Deyir bircə yaxşı iş tapsam xoşbəxt olar,qızlarımı böyüdərdim.
Beş ildə bir dəfə də olsun qızlarını görməyə gəlməyən ata heç zəng də etməyib. Gülnarənin dodaqlarında acı gülümsəmə sezmək çətin deyil: “ Niyə gəlsin axı... Qız doğduğuma görə məhkəməyə boşanma ərizəsi verən o olub. Ya qızımın qatili olmalıydım, ya da boşanmağı seçməliydim. Əgər abort etdirsəydim, boşamazdılar. Düzdü, qadın kimi əziyyət çəkirəm, xoşbəxt deyiləm. Amma ana kimi xoşbəxtəm. Vicdanım da rahatdır. Gül kimi qızlarım var: sağlam, ağılllı...”
Qızlarını qucaqlayaraq : “Adam balasına oğlan, qızdır deyə necə fərq qoya bilər? Qıya bilmədim vallah...” dedi. O vaxtdan Gülnarəni heç bir qohumu və ailəsi ziyarət etmir. Çünki o boşanıb . Boşanmaq bir damğa kimi konservativ cəmiyyətində stiqmadır. Baxmayaraq ki ölkə liberal qanunlarla idarə edilir.
“Bir qadın etiraz etmək və boşanmaq istədikdə, yaşlı insanlar demək olar ki, qəbul edə bilmirlər. Valideynlər və qohumlar bəzən gənc qızları evlənməyə məcbur edirlər. Ancaq boşanma evliliyindən daha ciddi bir prosesdir. İnsanlar Azərbaycan mədəniyyətində evlənməkdən daha çox boşanma məsələsinə daha ciddi yanaşırlar "deyə, sosioloq Sənubar Heydərova qeyd edir.
Üç ildə bir dəfə də olsun qızlarını görməyə gəlməyən ata heç zəng də etməyib. Səidənin dodaqlarında acı gülümsəmə sezilir:
“ Niyə gəlsin axı... Qız doğduğuma görə məhkəməyə boşanma ərizəsi verən o olub. Ya qızımın qatili olmalıydım, ya da boşanmağı seçməliydim. Əgər abort etdirsəydim, boşamazdılar. Düzdü, qadın kimi əziyyət çəkirəm, xoşbəxt deyiləm. Amma ana kimi xoşbəxtəm. Vicdanım da rahatdır. Gül kimi qızlarım var: sağlam, ağılllı...”
Azərbaycanlı gender ekspertləri qeyd edir ki, mentalitetdə qadına qarşı münasibət həmişə fərqli olub. O ikinci dərəcəli cins olaraq namusa xələl gətirə biləcək varlıq , “duz yükü” kimi göstərilib.
Gender fəalı Nisə Hacıyeva belə hesab edir ki, cəmiyyətdə müəyyən stereotiplər var və hələ də bunları müşahidə edirik : “Azərbaycan cəmiyyətində qadın cinsi həmişə aşağılanıb. Bu stereotiplərə görə qadınlar daha az bacarıqlı və daha az biliklidirlər. Onlara daima nəzarət etmək lazımdır. Bu yanaşma qız uşaqlarına münasibətdə özünü daha çox göstərir”
Məhz bu stereotiplərə görə Qafqazda Azərbaycan erkən nikahlar və selektiv abort hallarının yüksək olması ilə Ermənistan və Gürcüstanı geridə qoyaraq “liderdir”. BMT-nin Əhali Fondunun Azərbaycan Nümayəndliyinin məumatında qeyd edilib ki, Azərbaycan gender disbalansında Çindən sonra ön planda durur .
Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə 2017- ci ildə Azərbaycanda hər 100 qız uşağına 114 oğlan düşürdüsə , 2018- ci ildə hər 100 qıza 118 oğlan düşməsi müşahidə edilib. Yaxud 2018- ci ildə əhalinin cins və yaş üzrə bölgüsünə nəzər salaq: qadınlarda 46. 8, kişilərdə isə 53.2 faiz təşkil edib.
Həmçinin 2017-ci ildə abort etdirənlərin sayı 37618 olubsa , 2018 ci ildə bu rəqəm bir qədər yenib 36141 olub. 2017- ci il 15-19 yaşlı qızlar arasında abortların ən çox qeydə alındığı il olub. Belə ki, həmin il 15-19 yaşlı 1605 qız abort etdirib. Qeyd edim ki, rəsmi statistikalara tibb müəsisələrində icra edilən abortlar daxildir.
Gülnarənin ən böyük arzusu qızlarına təhsil verməkdir. Onlarla hər gün müxtəlif oyunlar oynayıb taz-tez parka gəzməyə aparır ki, atalarının yoxluğunu hiss etməsinlər. İxtisasca müəllimə olan Gülnarə atasız uşaqların psixologiyasını yaxşı anlamaq üçün bəzən saatlarla psixoloji kitablar oxuduğunu, Youtube portalı vasitəsilə psixoloqların söhbətlərini dinlədiyini də əlavə edir.
Beş ildir qızlarını tək böyüdən Gülnarə dəfələrlə ünvanlı sosial yardıma görə müvafiq orqanlara müraciət edib. Deyir, evinə gələn nümayəndələr cəmi 50 manata yaxın pul təyin ediblər. İndi Gülnarə aylıq cəmi 200 dollar pulla dolanır. Deyir bircə yaxşı iş tapsam xoşbəxt olar,qızlarımı böyüdərdim.
Beş ildə bir dəfə də olsun qızlarını görməyə gəlməyən ata heç zəng də etməyib. Gülnarənin dodaqlarında acı gülümsəmə sezmək çətin deyil: “ Niyə gəlsin axı... Qız doğduğuma görə məhkəməyə boşanma ərizəsi verən o olub. Ya qızımın qatili olmalıydım, ya da boşanmağı seçməliydim. Əgər abort etdirsəydim, boşamazdılar. Düzdü, qadın kimi əziyyət çəkirəm, xoşbəxt deyiləm. Amma ana kimi xoşbəxtəm. Vicdanım da rahatdır. Gül kimi qızlarım var: sağlam, ağılllı...”